Psychologia.XMC.PL

Procesy Poznawcze Postrzeganie Myślenie Personality

Konflikt Psychologia Kryzysu

Konflikt to sprzeczność wewnętrznych motywów jednostki lub naszych interesów i interesów innych ludzi (w przypadku konfliktu zewnętrznego). Wyróżnia się różne typy konfliktów:

Konflikt typu przyciąganie – przyciąganie.

Jest to najprostszy typ konfliktu polegający na tym, że mamy dwie miłe alternatywy do wybrania i stosunkowo łatwo ten konflikt rozwiązać. To konflikt najmniej groźny.

Typ unikanie – unikanie

Jest to typ konfliktu gdzie są dwie negatywne alternatywy do wyboru. Przeważnie uwikłany tu jest jakiś kontekst moralny. Wybranie jednej z tych alternatyw naraża na poczucie winy. Np. gdy pójdziemy do lekarza narażając się na straty czasu, diagnozę, która nas przeraża, stratę pieniędzy albo żyjemy w lęku z nierozpoznaną chorobą. Czyli każdy wybór jest obciążony negatywnym elementem.

Typ unikowo – przyciągający

Jest to najgroźniejszy typ konfliktu sama sytuacja zarówno przyciąga jak i odpycha. Przy czym w miarę zbliżania się do celu rośnie tendencja odpychająca a w miarę oddalania się od celu rośnie tendencja przyciągająca. Punkt krytyczny jest gdy następuje skrzyżowanie tych obu tendencji – zarówno tendencja przyciągająca jak i odpychająca stają się jednakowo silne.

Przykładem takiego konfliktu jest np. miłość do żonatego mężczyzny u osoby, która ma silny system wartości etycznej. Z jednej strony jest zakochana a z drugiej strony w grę wchodzi system wartości moralnych, który jej nie zezwala na tego typu związek. Jak już się zbliża do celu i jest blisko ukochanego to wtedy odzywa się superego(wyrzuty sumienia, wątpliwości) i rośnie tendencja odpychająca. Jednak gdy jest przerwanie kontaktu to atrakcyjność tej osoby staje się silniejsza. Trudno rozwiązać ten konflikt. Jego rozwiązanie prowadzi najczęściej do kryzysu psychologicznego. Może istnieć także konflikt unikowo-przyciągający o bardziej skomplikowanej strukturze gdy w grę wchodzi jeszcze inne konfliktowe rozwiązanie. Np.ten facet ,który ma żonę to mąż mojej przyjaciółki.

Stres

To pojęcie wzięte z fizyki ,oznacza pewien nacisk. Badaniem stresu zajmował się lekarz kanadyjski Seyle. Stres to trudna sytuacja ,która wydaje nam się niemożliwa do rozwiązania. Bardzo ważny jest subiektywny wymiar stresu. Oznacza to ,że nie dla wszystkich osób to samo wydarzenie jest nośnikiem stresu. Stres jest również uwikłany w kontekst kulturowy. Np. rozwód zupełnie inaczej jest traktowany w krajach arabskich a inaczej np. w USA. W niektórych sytuacjach poziom tolerancji na stres obniża się – u osób neurotycznych poziom tolerancji na stres jest niższy. Stres ma duże znaczenie dla funkcjonowania naszego ciała. Wiele chorób poprzedza wystąpienie silnego stresu a więc stres jest czynnikiem, który wyzwala jakąś chorobę somatyczną. Stres wpływa również negatywnie na sam przebieg choroby.

Frustracja

To stan gdy jakaś nasza potrzeba nie została zaspokojona. Najbardziej demaskujące skutki ma nie zaspokojenie potrzeby miłości we wczesnym okresie życia gdyż wywiera to wpływ na rozwój osobowości. Gdy dziecko pozbawione jest miłości to nie przyswaja sobie systemu wartości etycznych(nie kształtuje się Superego).W sytuacji frustracji, stresu, konfliktu może przyjść kryzys psychologiczny.

Kryzys

Wg. Allporta : jest to sytuacja emocjonalnego i umysłowego stresu wymagająca zmiany perspektywy w ciągu krótkiego okresu czasu. Zmiana perspektywy wywołuje poważne zmiany poczucia własnej wartości. Człowiek w sytuacji kryzysu nie potrafi zachować spokoju czyli nie potrafi zastosować dotychczas używanych form ro związywania trudnych problemów. Nie potrafi posłużyć się prostymi ,nawykowymi sposobami przystosowania. Trudna sytuacja pojawia się nieoczekiwanie i wymaga dużych zmian osobowości Pojęcie kryzysu wywodzi się od Lindemana. Lindeman ( lekarz w latach 40 -tych XX w. ) zajmował się ofiarami pożarów w nocnym klubie w Bostonie oraz rodzinami żołnierzy poległych podczas II wojny oraz rodzinami osób ,które zmarły w skutek chorób ciała.Na podst. obserwacji stwierdził ,że stan szoku po śmierci bliskiej osoby trwa 6 tygodni. Po 6 tyg. może złagodnieć albo może doprowadzić nas do zmian psychopatologicznych osobowości. Lindeman wyodrębnił zarówno patologiczne jak i normalne objawy, które pojawiły się po śmierci osoby.

Do objawów normalnych zaliczył poczucie winy. Obecnie wiadomo, że poczucie winy jest najsilniejsze w przypadku osób, które zmarły samobójczą śmiercią. Silne jest także w przypadku osób, których bliski został zamordowany. Następnym normalnym objawem jest poczucie dławienia w gardle gdy rozmawiało się o bliskim zmarłym czy chęć uniknięcia miejsc związanych z bliskim zmarłym oraz poczucie zmęczenia, wyczerpania. Do objawów patologicznych zaliczył:chęć upodobnienia się do osoby zmarłej oraz dostrzeganie u siebie objawów ostatniej choroby zmarłego (w przypadku rodzin osoby zmarłej na chorobę somatyczną). Lindeman obserwował przebieg choroby od strony psychologicznej i stwierdził ,że choremu potrzeba jest dużo troski i miłości. Jego prace dotyczące reakcji osób na stratę kogoś bliskiego zostały wykorzystane do koncepcji kryzysu.

Koncepcja kryzysu psychologicznego powstała w latach 60 -tych i była dziełem Caplana. Zarówno Caplan jak i Lindeman stwierdzili, że kryzys psychologiczny powstaje gdy zostaje zagrożona jakaś wartość. Zagrożona wartość może wiązać się ze śmiercią bliskiej osoby. Caplan podkreśla subiektywny i kulturowy wymiar kryzysu. Co innego gdy mówimy o wymiarze kulturowym np. niewyjście za mąż w małej wsi a co innego gdy kobieta nie zdecyduje się wyjść za mąż w wielkim mieście. Tak samo jest z wymiarem osobistym – utracona wartość wiąże się w jakiś sposób z dotychczasową biografią oraz z cechami osobowości jednostki, którą ten kryzys doświadcza. Subiektywny aspekt doświadczeń życiowych podkreśla bardzo psychologia postaci, ostry wymiar zajmuje np. w terapii racjonalno – emocjonalnej, której twórcą jest Ellis.

W tej terapii mamy wyraźnie podkreślone, że wydarzenie A przyniesie skutki C i to zależy od B czyli od sposobu interpretacji np. śmierć bliskiej osoby. Holmes i Rake ułożyli listę wydarzeń najbardziej stresowych i na samym czele postawili w tej liście śmierć współmałżonka. Podkreślili, że każda zmiana w życiu wywołuje stres np. ciąża, małżeństwo. Tymczasem śmierć współmałżonka w niektórych sytuacjach przynosi pozytywne zmiany np. dla niektórych jest pewnym wyzwoleniem. Caplan stwierdza, że kryzys psychologiczny trwa 6 tygodni i przebiega w pewnych etapach :

Etap 1 -pojawia się trudne doświadczenie i człowiek stara się rozwiązać problem, który pojawił się w związku z tym doświadczeniem dotychczas stosowanymi metodami. Czuje się zagubiony gdyż stare metody już zawodzą i nie odnoszą skutku.
Etap 2 -Napięcie wzrasta i jednostka zaczyna miotać się i metodą prób i błędów usiłuje rozwiązać sytuację trudną.
Etap 3 – Maksymalna mobilizacja energii. Napięcie osiąga już bardzo wysoki pułap.
Etap 4 -Obniżenie napięcia bo np. problem został już rozwiązany albo rezygnacja. Pojawia się duże wyczerpanie fizyczne i psychiczne niezależnie od wyniku.

Te 4 fazy nie muszą się rozwinąć bo problem może zostać rozwiązany na wcześniejszym etapie.
Gdy kryzys nie jest do końca dobrze rozwiązany to może powrócić. W okresie kryzysu człowiek jest niezwykle wrażliwy i chłonny na pomoc innych ludzi. Caplan podzielił kryzysy na rozwojowe i losowe. Rozwojowe łączą się z pewnym okresem życia: z okresem dorastania i w literaturze największą wagę przywiązuje się do kryzysu okresu młodzieńczego gdyż najczęściej kończą się one tragicznie. Starsi czują się również odpowiedzialni za młodych.

Książki Psychologiczne