Psychologia.XMC.PL

Procesy Poznawcze Postrzeganie Myślenie Personality

* Teorie Rozwoju Percepcyjnego *

Percepcja i Działanie – są ściśle ze sobą powiązane. Odruchy noworodka wpływają na percepcję wzrokową. Narzędziami do poszukiwania danych wzrokowych dysponują już w chwili urodzenia i wykorzystują je dostarczyć sobie stymulacji poprzez oglądanie silnie skontrastowanych krawędzi. Niemowlęta budują oczekiwania co do powtarzających się wydarzeń. To pozwala im sprawować do pewnego stopnia kontrolę nad własnymi działaniami. Kontrola nad własnymi ruchami w przestrzeni przyczynia się do zmieniających się warunków percepcji i działania.

Rozwój Pojęcia JA
System Ja – (układ powiązanych wzajemnie procesów – samowiedzy, samooceny, samoregulacji składających się na JA), Samowiedza, samoświadomość (obejmująca wiedzę o samym sobie), Samoocena (obejmuje opinie o sobie i własnych zdolnościach), Samoregulacja (obejmuje samokontrolę)
Podejście poznawczo – rozwojowe – Samowiedza – Model Selmana – Model rozwoju świadomości Ja u dzieci, obejmuje stadia;

1) Poziom 0 – (okres niemowlęcy 1-2 r.ż.) Rozumieją fakt swego fizycznego istnienia, lecz nie są świadome swojej odrębności psychicznej. Dziecko nie potrafi odróżnić zachowania od towarzyszących mu uczuć.

2) Poziom 1 – (okres wczesnodziecięcy 3-5 r.ż.) Dziecko oddziela poznanie od zachowania i wierzy, że myśl może kontrolować działanie. Jednak dzieci w tym wieku są przekonane o tym, że wewnętrzne myśli i uczucia są bezpośrednio odzwierciedlane w zachowaniu i wyglądzie zewnętrznym, czyli że można poznać czyjeś Ja, obserwując działania i stany danej osoby (uśmiecha się-szczęśliwa).

3) Poziom 2 – (środkowa faza dzieciństwa 6-9 r.ż) dziecko zdaje sobie sprawę z tego że motywy i uczucia mogą różnić się od zachowań, zatem Ja może być w pewnym stopniu ukryte przed innymi, nie może jednak być ukryte przed samym sobą.

4) Poziom 3 – (okres poprzedzający dorastanie 10-13 r ż) rośnie przekonanie że Ja stanowi trwały element osobowości. Wierzą że człowiek może obserwować i oceniać swoje wewnętrzne Ja, co mogło by oznaczą, że umysł (obserwujący) jest czymś innym niż Ja (obserwowany).

5) Poziom 4 – (dorastanie, powyżej 12-14 r ż.) Dorastający nabiera ostatecznie przekonania, że Ja nie może być w pełni poznane, gdyż pewne aspekty osobowości pozostają a sferze nieświadomości. Model Przetwarzanie Informacji – Każdy z nas rozwija SCHEMAT JA (wew. poznawczy autoportret służący do organizowania informacji dotyczących własnego Ja). Schematy są stale przebudowywane. Dzieci z wysoka samoocena wyraźnie dostrajają się do informacji spójnych z ich samooceną, natomiast dzieci z niska samooceną są bardziej świadome informacji potwierdzających, a może nawet utrwalających ich negatywny obraz samych siebie.

Teorie Uczenia się - Samoocena – (Bandura). Oparte o Poczucie Skuteczności Własnego Działania – subiektywna ocena własnych zdolności wykonywania różnych działań i zachowań. Niemowlęta i małe dzieci nie w pełni rozumieją procesy przebiegające w ich fizycznym i społecznym otoczeniu, niewiele wiedzą o swoich własnych umiejętnościach i zdolnościach. Liczne doświadczenia prób i błędów, słowne instrukcje rodziców, pomagają dzieciom stopniowo poznawać granice swoich zdolności i umiejętności, właściwie oceniać swoją skuteczność. Rozwojowi adekwatnego oceniania skuteczności własnych działań sprzyjają mechanizmy; modelowanie – szacowanie prawdopodobieństwa osiągnięcia sukcesu, uświadomienie sobie wew. reakcji własnego organizmu. Dzieci interpretują odczucia towarzyszące pobudzeniu emocjonalnemu (napięcie) jako wskaźniki zaniepokojenia i uczą się używać ich do przewidywania zbliżającej się porażki. Silniejsze poczucie skuteczności własnego działania skłania do większego wysiłku, oraz wytrwałości i ostatecznie prowadzi do wyższego poziomu wykonania.

Teoria Etologiczna – (Bowlby) Poczucie własnego Ja zaczyna rozwijać się w toku interakcji miedzy dzieckiem i opiekunem, a sprzyja mu czuła troska opiekuna. Mało badań na ten temat.

Samowiedza – Postrzeganie Przestrzenne – najwcześniejsza samoświadomość pojawia się około 4 mies. życia. Miedzy 4-10 mies. życia dzieci widzą świat w sposób egocentryczny, rozumiejąc świat tylko w relacji do siebie. Dzieci używają siebie jako punktu odniesienia przy szukaniu przedmiotów. Podmiotowość – poczucie własnej podmiotowości, świadomość że może byś podmiotem czy sprawcą zdarzeń następujących w jego świecie (porusza zabawkami, stuka klockami..). Jest świadome zarówno swojej odrębności od tych przedmiotów, jak i możliwości robienia z nimi czegoś. Niemowlęta najpierw uczą się wykonywać jakąś czynność na sobie lub mówić do siebie, a dopiero potem są w stanie kierować te reakcje do matek. Wzrokowe rozpoznanie siebie – Badanie przy użyciu lustra. W ciągu 1 r ż. dzieci uśmiechają się i wokalizują do swojego odbicia w lustrze. W 2 r ż. pojawia się zainteresowanie skutkami, które może wywoływać, zwłaszcza gdy harmonizują one z wykonanymi przez dziecko czynnościami. Zainteresowanie lustrami w tym wieku nie świadczy o tym że się rozpoznają. Dopiero około 24 mies. pojawia się ta zdolność (badanie ze znaczkiem na twarzy, jako rozpoznanie w nim własnego odbicia)

Opisy samych siebie – Pomiar samowiedzy na podstawie analizy ich opisów samych siebie (wywiady, kwestionariusze). W wieku 2 lat wykazują znajomość podstawowych swoich cech np.; dziewczynka czy chłopiec, dziecko czy dorosły. Okres przedszkolny – samoopisy dotyczą cech wyglądu zew., posiadanych rzeczy, upodobań (ma rower, piegi) Skupiają się na opisach o właściwościach przedmiotowych, występujących tu i teraz. Środkowa faza dzieciństwa – samo opisy przechodzą do myślenia operacyjnego. 6-10 lat zaczynają mówić o cechach mniej namacalnych (emocje, zdolności), przypisują sobie przynależność do pewnej kategorii (Harcerz), rzadziej ograniczają się do wypowiedzi tu i teraz, oraz do cech fizycznych. Porównują się z innymi dziećmi, opisują swoje umiejętności, uzdolnienia w odniesieniu do podobnych właściwości kolegów. Wzrasta ścisłość podawanych informacji. Dorastanie – posługuje się operacjami formalnymi myśli i opisuje siebie w kategoriach bardziej abstrakcyjnych i hipotetycznych. Skupia się w treści samoopisów na postawach (patriota), atrybutach osobowości, osobistych przekonaniach. Mają większą gotowość opisywania swoich negatywnych cech pośród innych, pozytywnych.

Samoocena – zależy od czynników poznawczych oraz społecznych. Opinie o sobie maja związek z samoakceptacją, czy poczuciem własnej wartości. Metodą badania samooceny są kwestionariusze, których pytania wydobywają ocenę siebie badanej osoby w różnych sytuacjach i aspektach. Dzieci nie są w stanie oceniać siebie w podobny sposób we wszystkich obszarach. Młodsze dzieci poniżej 8 r ż. nie są w stanie określić poczucia własnej wartości, jednak u starszych jest ono oparte na tym jak ich zdaniem są oceniane przez innych i jak same siebie oceniają. We wczesnym okresie szkolnym poziom samoakceptacji jest ustabilizowany, z niewielką tendencja do wzrostu. Dorastanie 11-12 r ż. Poziom akceptacji obniża się, wzrost dopiero w szkole średniej. Na okresowe pogorszenie się samoakceptacji ma wpływ samoświadomość związana z uwzględnieniem opinii innych osób o sobie. Do pewnego czasu widzimy samych siebie tak, jak myślimy że inni nas widzą. Rosnąca samoświadomość prowadzi do bardziej krytycznych samoocen, a w konsekwencji do spadku samoakceptacji.. Innymi czynnikami są; zmiany biologiczne związane z dojrzewaniem płciowym, zmiana o charakterze środowiskowym.

* Teorie Rozwoju w Psychologii *

Teoria Uczenia się – Dziecko buduje wrażenia percepcyjne poprzez skojarzenia. Wydaje mu się że nie ma związku miedzy elementami; ucho, usta.., gdy się widok powtarza dziecko składa tek obraz w jedno tworząc twarz. Dzięki doświadczeniu kojarzy dźwięki z obrazami, dotyk z widzeniem (twarz-głos). Niektóre komórki mózgowe są np. wrażliwe na linie, inne na kąty, linie pionowe.., i jeśli jakiś bodziec wielokrotnie aktywizuje grupy takich komórek (dziecko patrzące na kwadrat), następuje wzmocnienie powiązań miedzy nimi. W końcu funkcjonowanie tych komórek ulega synchronizacji i człowiek widzi cały kwadrat, a nie kombinacje linii i przekątnych. Komórki nie aktywizowane giną. Rozwój polega na tym, iż niemowlęta uczą się poprzez doświadczenie, budowania coraz bardziej szczegółowych i złożonych spostrzeżeń na podstawie pojedynczych informacji sens.

Teoria Etologiczna – (Gipson i Spelke) Podkreśla naturalne wyposażenie, które zostało wypracowane w toku ewolucji w celu gromadzenia informacji z otaczającego świata. Nie zgadza się z poprzednią teoria odnośnie łączenia się dzięki doświadczeniu, fragmentów odbieranych informacji. Zakłada, że obiekty mieszczące się w otaczającym świecie wydzielają naturalnie ustrukturalizowaną energię fizyczną, która może być percypowana w całości. Rozwój Percep. Polega na zwiększaniu wrażliwości na strukturę tej energii, oraz wzrastaniu umiejętności określania, które cechy przedmiotów i ludzi pozostają stałe, a które się zmieniają. Zakłada ona, że ludzie percypują informację sensor ze zrozumieniem, jako całe zdarzenie, a nie oddzielane dane pochodzące z oczu, uszu…które muszą zostać połączone. Niemowlęta patrzące na ludzi dostrzegają brak synchronizacji pomiędzy ruchem warg a dochodzącym dźwiękiem. Rozwój polega na, wzroście wrażliwości na strukturę napływającej informacji, oraz na to, które cechy pozostają stałe, a które się zmieniają.

Teoria Poznawcza – (Bruner i Goodman) Podkreśla rolę wiedzy w interpretowaniu świata przez ludzi. Wartość przepisywana przez ludzi danym obiektom może wpływać na to jak je spostrzegamy. Człowiek nie może spostrzec jakiegoś obiektu dopóki nie jest w stanie go skategoryzować. Np. wybieranie pieniążka większego, ze względu na prawdopodobna jego większą wartość. Sposób spostrzegania świata przez dziecko zależy od jego poziomu rozwoju poznawczego. W niemowlęctwie postępuje integracja poszczególnych dróg percepcji, np. Przedmiot dotykany i widziany jest tym samym przedmiotem.

Percepcja Dotykowa – aktywne, eksploracyjne wykorzystywanie dotyku. W 2 miesiącu poczęcia reaguje na uderzenie po stronie ust (zwiastun reakcji odruchu ryjkowego, posługującego się przez dziecko po urodzeniu). Wrażliwość wzrasta w ciągu kilku pierwszych dni życia. Ręka położona na klatce piersiowej – może uciszyć płaczącego noworodka, lekki klepnięcie uspokoić wcześniaka. Pod koniec 1 r.ż. niemowlę jest zdolne do rozpoznania znanego przedmiotu, wykorzystując wyłącznie dotyk. Z wiekiem percepcja ulega usprawnieniu.

Zmysł Równowagi - odczuwanie przyciągania ziemskiego i ruchów własnego ciała. Pomaga w utrzymaniu pozycji ciała. Wrażliwość widać w uspokajających efektach kołysania i bujania płaczących dzieci. Skuteczność zależy od tego jak długo trwają i jak prędko postępują. Dzieci są bardziej czujne w pozycji pionowej niż poziomej. Np. Umieszczono dziecko w pokoju w którym ściany się poruszały a podłoga była nie ruchoma. Gdy ściany poruszały się, dane wzrokowe dziecka mówiły mu, że porusza się do przodu, a dane z narządu równowagi wskazywały, że jest nieruchome. Zwyciężały doznania wzrokowe, gdyż dzieci często upadały do tyłu.

Węch – noworodki odwracają głowę do nieprzyjemnie pachnącego kawałka waty. Np. Pogodny wyraz twarzy na truskawki, a grymas na ryby. Węch staje się czulszy w ciągu kilku pierwszych dni życia. W 1 tygodniu rozróżniają zapachy Matki od Innej Kobiety.

Smak – Wrażliwe od urodzenia. Posłodzony płyn niemowlę ssie intensywniej. Noworodki potrafią różnicować smaki. W wieku 2 godzin mają odmienny wyraz twarzy , gdy podaje im się roztwory słodkie i niesłodkie, gorzkie, kwaśne i słone. W wieku około 4 miesięcy wykazują preferencję dla smaku słonego, który wykazywał reakcje awaryjną.

Słuch – Pomiary aktywności elektrycznej mózgu wykazały, że płód odbiera dźwięki już w 25 tygodniu po poczęciu. Płód po 28 tygodniach prawie zawsze reaguje ruchem powiekami na dźwięk(zbadano ultrasonografem). Noworodki poniżej 4 dni odróżniają głos swojej matki, od głosu obcych. Noworodek cechuje się mniejszą wrażliwością słuchową niż dorośli. Może on usłyszeć jedynie dźwięki głośniejsze niż szept z odległości 135 cm. Wrażliwość zmienia się wraz z ich częstotliwością. Wrażliwość słuchowa wzrasta tylko do 10 lat. Niemowlęta wcześnie są zdolne do dostrzegania różnic w intensywności dźwięków. Gdy 6 mies. Dziecko przyzwyczai się do dźwięku odpowiadającej normalnej rozmowie słyszanego z odległości 90 cm , to nawet niewielki wzrost głośności powoduje istotną zmianę w rytmie bicia serca. Dzieci w wieku 3-8 mies. odróżniają niewiele różniące się tony. Niskie tony lepiej uspokajają dzieci, a wysokie obniżają ich nastrój. Sam płacz bywa zaraźliwy, kiedy widzą jak inne dzieci płaczą. Niemowlęta w 4-7 mies. życia dostrzegają różnicę miedzy kołysanką a piosenką przeznaczona dla dorosłych. Niemowlęta wykazują szczególna wrażliwość na cechy dźwięku które są ważne dla percepcji języka. Zauważają różnice w czasie trwania dźwięków, odróżniają dźwięki które mają tę samą częstotliwość, oraz intensywność, ale różnią się pod względem osiągania maksimum intensywności. Chętniej wsłuchują się w częstotliwość głosu ludzkiego. Różnicuje dźwięk mowy już w wieku miesiąca. Noworodki wyróżniają ogólny kierunek , z którego pochodzi dźwięk. Zwracają głowę i oczy w kierunku źródła dźwięku (głos ludzki, grzechotka). W ciągu pierwszego 1,5 roku dziecko uczy się rozróżniać przestrzeń słuchową. Aby osiągnąć tą umiejętność musi dokonać właściwej rekalibracji (adekwatna lokalizacja dźwięku zależna w dużej mierze od uchwycenia różnicy w czasie docierania do dźwięku do jednego i drugiego ucha).

Wzrok – Noworodki widzą. W ciągu pierwszych kilku dni po urodzeniu potrafią dostrzegać intensywność światła. Otwierają oczy w ciemności i zamykają przy ostrym świetle. Już od urodzenia szczególnie lubią widzieć ruch. Noworodki lubią patrzeć na obiekty tworzące jakiś wzór, niż na obiekty nie stanowiące wzoru. Badacze stwierdzili że ostrość wzroku noworodka wynosi 20/400 – 20/800 przy normalnej ostrości dorosłych wynoszącej 20/20. W wieku 3 mis. 20/100, w wieku 12 mies. poziom jak u osób dorosłych. Zdolność do Akomodacji (automatyczne przystosowanie soczewki oka w celu wywołania zogniskowanego obrazu jakiegoś obiektu na wrażliwej na światło powierzchni dna oka) wzrasta pomiędzy 1a3 r.ż. i osiąga poziom dorosłych około 6 miesiąca. Widzenie Perfekcyjne (percepcja danych wzrokowych znajdujących się poza obszarem, na który patrzy jednostka) miesięcznego dziecka jest o wiele mniej obszerne od tego, które występuje u dorosłych, znaczny rozwój następuje w wieku 3 mies. Małe dzieci wykazują tendencje do patrzenia na kolorowe przedmioty. Noworodki odróżniają czerwony od zielonego. W wieku 2 mies. funkcjonują wszystkie receptory barw, w wieku 3 mies. wolą barwę żółtą i czerwoną, od niebieskiej i zielonej. Widzenie Obuoczne (zdolność dwóch oczu do równoczesnego widzenia tych samych aspektów danego obiektu) zaczyna rozwijać się w wieku 3,5 mies. Noworodki patrzą najpierw na wysoko skontrastowane krawędzie, np. tam gdzie styka się białe i czarne, a następnie przesuwają wzrok do tyłu i do przodu po tych kontrastujących krawędziach. W miarę wzrostu dzieci patrzą dłużej na wzorce których elementy są rozmieszczone gęściej. Dzieci wolą obrazy zawierające największą liczbę szczegółów, jaką są zdolne spostrzec na danym poziomie wieku. Aktywność wzrokowa we wczesnym niemowlęctwie odpowiada kalendarzowi biologicznemu, nakazującemu dziecku utrzymanie aktywności komórek mózgowych na wysokim poziomie. Kierowanie uwagi dziecka na najbardziej informacyjne części świata wzrokowego. Twarz zawiera układ elementów, którym dzieci są najbardziej zainteresowane. Niemowlęta nie rozróżniają układu elementów tworzącego twarz od przypadkowego układu tych samych elementów przed wiekiem 3-4 mies. Najbardziej przyciągają uwagę; oczy, następnie oczy i nos, wreszcie oczy, nos, usta. W wieku 5 tygodni patrzą na silnie skontrastowane brzegi twarzy. 2 tygodnie starsze patrzą na wewnętrzne elementy twarzy, szczególnie na oczy. Kiedy dorosły mówi dziecko patrzy się na jego oczy a nie na usta. W wieku 7 mies. potrafią różnicować wyraz szczęścia i zaskoczenia, strachu.

Psychologia.XMC.PL

* Teorie Rozwoju Percepcyjnego *

* Teorie Rozwoju w Psychologii *

* Ads *

* * * Kategorie * * *

* * * Tags * * *

Loading...

Login

Rejestracja

Przypomnienie

.:: Tematy ::.

.:: Links ::.

Psychologia.XMC.PL

*** Teorie Rozwoju Percepcyjnego ***

*** Teorie Rozwoju w Psychologii ***

*** Ads ***

* * * Kategorie * * *

* * * Tags * * *

Loading...

Login

Rejestracja

Przypomnienie

.:: Tematy ::.

.:: Links ::.

* Teorie Rozwoju Percepcyjnego *

* Teorie Rozwoju w Psychologii *

* Ads *