Pęd Sens życia Motyw obowiązku
Sens życia – to pytanie często pojawia się u młodych : „jaki to ma sens „,”po co to wszystko”. Niemożliwość znalezienia odpowiedzi na to pytanie może doprowadzić do kryzysu. Jest to pytanie, które powstaje i upada wraz z systemem religijnym, każdy musi sam znaleźć na nie odpowiedź. Raczej trzeba pytać do czego człowiek dąży, a dąży do szczęścia.
W szczęściu może człowiekowi przeszkadzać : ciało, które może się zbuntować, inni ludzie(jedyna poważna przyczyna to odejście innego człowieka przez śmierć lub rozstanie), kataklizmy, katastrofy. Wg. Freuda szczęście daje miłość.Miłość to prawdziwa troska o dobro drugiego człowieka, która w niektórych przypadkach wiąże się z pożądaniem seksualnym.
Pęd do niezależności i samodzielności, który często jest udaremniany przez osoby starsze. Kępiński stwierdził, że młodzi za wszelką cenę chcą się wydostać ze struktur rodziny wyjściowej. Rodzi to konflikt, który może zakończyć się kryzysem. Często rodzice trzymają kurczowo dorosłe dzieci przy sobie a to wywołuje ambiwalencję uczuć u dzieci.
O innych konfliktach pisał Jung, zafascynowany psychologią wschodu i do niej nawiązywał. W psychologii wschodu życie ludzkie podzielone jest na kilka faz ze względu na dominujący motyw. W pierwszym okresie życia (dzieciństwo) dominuje motyw przyjemności – dziecko robi to co sprawia mu przyjemność. Niektórzy ludzie nigdy z tej fazy nie wyrastają.
Drugi to motyw sukcesu – to lata 20 – te życia. Człowiek dąży do zajęcia jakiegoś miejsca w społeczeństwie – wybiera zawód czy zawiera związek małżeński.
Motyw obowiązku – to lata 40 – te życia .To okres gdy człowiek ma przeważnie dorastające dzieci i starzejących się rodziców więc dużo obowiązków. Po 50 – tym roku życia przychodzi chęć wyzwolenia się od tego cyklu przyjemność, sukces, obowiązek i oparcia życia na jakiejś religijnej czy filozoficznej podstawie. Jung porównywał życie natomiast do wędrówki słońca. Najpierw słońce wschodzi – to poranek życia i gdzieś koło25 roku życia do 40 r.ż .człowiek uświadamia sobie nieodwracalność swojej śmierci. Jest to tak zwana połowa życia. To uświadomienie powoduje, że człowiek zmienia system wartości.
W pierwszej połowie życia głw. koncentracja była na motywach seksualnych, siły i władzy. Potem to słabnie i wzrasta pragnienie (w zachodzie życia) motywów spojrzenia na życie z perspektywy filozoficznej lub religijnej. Niektórzy badacze twierdzą że kryzys drugiej połowy życia przeżywają tylko ludzie dojrzali osobowościowo i inteligentni. Jung spotkał pacjentów około 50 – tego roku życia, tylko takich, którzy mieli problemy neurotyczne związane z problemami natury religijnej czyli spojrzenia na życie z szerszej perspektywy.
Ludzie mniej dojrzali nie mają takiej ucieczki w świat wartości religijnej czy filozoficznej. W drugiej połowie życia typowy kryzys to kryzys wypalenia, który występuje u osób ze zbyt silną potrzebą osiągnięć. Jest to utrata ideałów i zainteresowań swoją pracą zawodową, człowiek nie widzi już w niej sensu ,nie widzi też często sensu życia. Ten zespół wypalenia jest charakterystyczny u osób uzależnionych od pracy i dotyczy tak zwanego typu A.Fnedman i Roseman wyodrębnili typ A i typ B.
Typ A – o niezwykłych ambicjach, oddaje się pracy, wszystko szybko robi. Ten kryzys to także choroba menedżerska. Jak to ujął Leninger praca psychoterapeuty polega na tym aby ten człowiek dotknięty kryzysem menadżera odnalazł swoją rolę życiową, swoje utracone zainteresowania, aby zmienił sposób funkcjonowania. Kryzysy losowe wywołane są przez tragiczne doświadczenia. Ptuźeź i Zenomen ustalili klasyczne przyczyny kryzysu wieku młodzieńczego.
Każdy kryzys ma wymiar subiektywny, to zależy od sposobu interpretacji naszego życia. Ptuźeź podzieliła te kryzysy na: Rozwojowe, Środowiskowe – dom i szkoła, Osobiste. Jeśli chodzi o dom to przyczyną kryzysu psychologicznego może stać się nadmierna dyscyplina np. często ofiarami kryzysu są dzieci wojskowych. Inną przyczyną kryzysu jest zupełne przeciwieństwo czyli zupełny brak dyscypliny, totalne rozluźnienie.
Następną przyczyną kryzysu jest nadmierne zainteresowanie się dzieckiem. Może być to nadmierne zainteresowanie przykładem tworzenia reakcji przeciwnych. Reakcje przeciwne to mechanizm, który polega na tym, że człowiek postępuje wbrew swoim podświadomym intencjom, wbrew swoim najgłębszym pragnieniom i jego zachowanie ma charakter przesadny, ekstremalny. Freud twierdził, że w każdej przesadnej trosce kryje się wrogość. Skoro dziecko np. nie jeździ na nartach bo mama boi się, że złamie nogę, nie pojedzie na wycieczkę bo coś mu się stanie to nie jest żadna miłość tylko udręczanie, łamanie mu życia, osobowości. Następna przyczyna to brak zainteresowania dzieckiem.
Następna to konflikty pomiędzy rodzicami. Jeśli konflikty pomiędzy rodzicami mają ostry i dramatyczny przebieg i kończą się rozwodem to jest to sytuacja wywołująca kryzys u młodego człowieka. Aczkolwiek ważny jest wymiar subiektywny bo są osoby, które bardzo boleśnie reagują co przemienia się w kryzys suicydalny albo są osoby, które cieszą się z rozwodu. Przyczyną kryzysu mogą też być zbyt bliskie kontakty pomiędzy rodzicami. Gdy małżeństwo jest w sobie zakochane i wiecznie się adorują dzieci są często odsunięte, pominięte. Następna przyczyna kryzysu to rywalizacja z rodzeństwem gdy np. rodzice nie kochają jednakowo dzieci.
Wg. psychoanalizy większą miłością darzone są dzieci płci przeciwnej – ojcowie córki a matki synów. W grę wchodzi również fizyczne podobieństwo do któregoś z członków rodziny. Jedni spełniają oczekiwania rodziców inni nie. Rodzice zawsze mówią, że kochają jednakowo dzieci ale dzieci odczuwają różnie. Inną przyczyną kryzysu jest stawianie dziecku zbyt wysokich wymagań niezgodnych z możliwościami. Przyczyną kryzysu może być też tzw. Delegacja czyli spełnianie poprzez dziecko swoich niezrealizowanych marzeń. Jeżeli chodzi o przyczyny osobiste to są to zwykle zawody miłosne, niemożliwość znalezienia sensu życia, celu.
