Psychologia.XMC.PL
Procesy Poznawcze Postrzeganie Myślenie Personality
- bilans zamkniecia a bilans otwarcia
- poznaj informacje na temat certyfikatu iscc który obejmuje producentów biomasy i certyfikat w systemie eu potraktować go swoim
- nowoczesna lokalizacja przecieków przede wszystkim z brakiem odpowiednich technologii do zlokalizowania miejsca gdzie mogło dojść przecieku
|
|
*** Teorie Rozwoju w Psychologii ***
Teoria Uczenia siÄ™ – Dziecko buduje wrażenia percepcyjne poprzez skojarzenia. Wydaje mu siÄ™ że nie ma zwiÄ…zku miedzy elementami; ucho, usta.., gdy siÄ™ widok powtarza dziecko skÅ‚ada tek obraz w jedno tworzÄ…c twarz. DziÄ™ki doÅ›wiadczeniu kojarzy dźwiÄ™ki z obrazami, dotyk z widzeniem (twarz-gÅ‚os). Niektóre komórki mózgowe sÄ… np. wrażliwe na linie, inne na kÄ…ty, linie pionowe.., i jeÅ›li jakiÅ› bodziec wielokrotnie aktywizuje grupy takich komórek (dziecko patrzÄ…ce na kwadrat), nastÄ™puje wzmocnienie powiÄ…zaÅ„ miedzy nimi. W koÅ„cu funkcjonowanie tych komórek ulega synchronizacji i czÅ‚owiek widzi caÅ‚y kwadrat, a nie kombinacje linii i przekÄ…tnych. Komórki nie aktywizowane ginÄ…. Rozwój polega na tym, iż niemowlÄ™ta uczÄ… siÄ™ poprzez doÅ›wiadczenie, budowania coraz bardziej szczegółowych i zÅ‚ożonych spostrzeżeÅ„ na podstawie pojedynczych informacji sens.
Teoria Etologiczna – (Gipson i Spelke) PodkreÅ›la naturalne wyposażenie, które zostaÅ‚o wypracowane w toku ewolucji w celu gromadzenia informacji z otaczajÄ…cego Å›wiata. Nie zgadza siÄ™ z poprzedniÄ… teoria odnoÅ›nie łączenia siÄ™ dziÄ™ki doÅ›wiadczeniu, fragmentów odbieranych informacji. ZakÅ‚ada, że obiekty mieszczÄ…ce siÄ™ w otaczajÄ…cym Å›wiecie wydzielajÄ… naturalnie ustrukturalizowanÄ… energiÄ™ fizycznÄ…, która może być percypowana w caÅ‚oÅ›ci. Rozwój Percep. Polega na zwiÄ™kszaniu wrażliwoÅ›ci na strukturÄ™ tej energii, oraz wzrastaniu umiejÄ™tnoÅ›ci okreÅ›lania, które cechy przedmiotów i ludzi pozostajÄ… staÅ‚e, a które siÄ™ zmieniajÄ…. ZakÅ‚ada ona, że ludzie percypujÄ… informacjÄ™ sensor ze zrozumieniem, jako caÅ‚e zdarzenie, a nie oddzielane dane pochodzÄ…ce z oczu, uszu…które muszÄ… zostać połączone. NiemowlÄ™ta patrzÄ…ce na ludzi dostrzegajÄ… brak synchronizacji pomiÄ™dzy ruchem warg a dochodzÄ…cym dźwiÄ™kiem. Rozwój polega na, wzroÅ›cie wrażliwoÅ›ci na strukturÄ™ napÅ‚ywajÄ…cej informacji, oraz na to, które cechy pozostajÄ… staÅ‚e, a które siÄ™ zmieniajÄ….
Teoria Poznawcza – (Bruner i Goodman) PodkreÅ›la rolÄ™ wiedzy w interpretowaniu Å›wiata przez ludzi. Wartość przepisywana przez ludzi danym obiektom może wpÅ‚ywać na to jak je spostrzegamy. CzÅ‚owiek nie może spostrzec jakiegoÅ› obiektu dopóki nie jest w stanie go skategoryzować. Np. wybieranie pieniążka wiÄ™kszego, ze wzglÄ™du na prawdopodobna jego wiÄ™kszÄ… wartość. Sposób spostrzegania Å›wiata przez dziecko zależy od jego poziomu rozwoju poznawczego. W niemowlÄ™ctwie postÄ™puje integracja poszczególnych dróg percepcji, np. Przedmiot dotykany i widziany jest tym samym przedmiotem.
Percepcja Dotykowa – aktywne, eksploracyjne wykorzystywanie dotyku. W 2 miesiÄ…cu poczÄ™cia reaguje na uderzenie po stronie ust (zwiastun reakcji odruchu ryjkowego, posÅ‚ugujÄ…cego siÄ™ przez dziecko po urodzeniu). Wrażliwość wzrasta w ciÄ…gu kilku pierwszych dni życia. RÄ™ka poÅ‚ożona na klatce piersiowej – może uciszyć pÅ‚aczÄ…cego noworodka, lekki klepniÄ™cie uspokoić wczeÅ›niaka. Pod koniec 1 r.ż. niemowlÄ™ jest zdolne do rozpoznania znanego przedmiotu, wykorzystujÄ…c wyłącznie dotyk. Z wiekiem percepcja ulega usprawnieniu.
Zmysł Równowagi - odczuwanie przyciągania ziemskiego i ruchów własnego ciała. Pomaga w utrzymaniu pozycji ciała. Wrażliwość widać w uspokajających efektach kołysania i bujania płaczących dzieci. Skuteczność zależy od tego jak długo trwają i jak prędko postępują. Dzieci są bardziej czujne w pozycji pionowej niż poziomej. Np. Umieszczono dziecko w pokoju w którym ściany się poruszały a podłoga była nie ruchoma. Gdy ściany poruszały się, dane wzrokowe dziecka mówiły mu, że porusza się do przodu, a dane z narządu równowagi wskazywały, że jest nieruchome. Zwyciężały doznania wzrokowe, gdyż dzieci często upadały do tyłu.
WÄ™ch – noworodki odwracajÄ… gÅ‚owÄ™ do nieprzyjemnie pachnÄ…cego kawaÅ‚ka waty. Np. Pogodny wyraz twarzy na truskawki, a grymas na ryby. WÄ™ch staje siÄ™ czulszy w ciÄ…gu kilku pierwszych dni życia. W 1 tygodniu rozróżniajÄ… zapachy Matki od Innej Kobiety.
Smak – Wrażliwe od urodzenia. PosÅ‚odzony pÅ‚yn niemowlÄ™ ssie intensywniej. Noworodki potrafiÄ… różnicować smaki. W wieku 2 godzin majÄ… odmienny wyraz twarzy , gdy podaje im siÄ™ roztwory sÅ‚odkie i niesÅ‚odkie, gorzkie, kwaÅ›ne i sÅ‚one. W wieku okoÅ‚o 4 miesiÄ™cy wykazujÄ… preferencjÄ™ dla smaku sÅ‚onego, który wykazywaÅ‚ reakcje awaryjnÄ….
SÅ‚uch – Pomiary aktywnoÅ›ci elektrycznej mózgu wykazaÅ‚y, że płód odbiera dźwiÄ™ki już w 25 tygodniu po poczÄ™ciu. Płód po 28 tygodniach prawie zawsze reaguje ruchem powiekami na dźwiÄ™k(zbadano ultrasonografem). Noworodki poniżej 4 dni odróżniajÄ… gÅ‚os swojej matki, od gÅ‚osu obcych. Noworodek cechuje siÄ™ mniejszÄ… wrażliwoÅ›ciÄ… sÅ‚uchowÄ… niż doroÅ›li. Może on usÅ‚yszeć jedynie dźwiÄ™ki gÅ‚oÅ›niejsze niż szept z odlegÅ‚oÅ›ci 135 cm. Wrażliwość zmienia siÄ™ wraz z ich czÄ™stotliwoÅ›ciÄ…. Wrażliwość sÅ‚uchowa wzrasta tylko do 10 lat. NiemowlÄ™ta wczeÅ›nie sÄ… zdolne do dostrzegania różnic w intensywnoÅ›ci dźwiÄ™ków. Gdy 6 mies. Dziecko przyzwyczai siÄ™ do dźwiÄ™ku odpowiadajÄ…cej normalnej rozmowie sÅ‚yszanego z odlegÅ‚oÅ›ci 90 cm , to nawet niewielki wzrost gÅ‚oÅ›noÅ›ci powoduje istotnÄ… zmianÄ™ w rytmie bicia serca. Dzieci w wieku 3-8 mies. odróżniajÄ… niewiele różniÄ…ce siÄ™ tony. Niskie tony lepiej uspokajajÄ… dzieci, a wysokie obniżajÄ… ich nastrój. Sam pÅ‚acz bywa zaraźliwy, kiedy widzÄ… jak inne dzieci pÅ‚aczÄ…. NiemowlÄ™ta w 4-7 mies. życia dostrzegajÄ… różnicÄ™ miedzy koÅ‚ysankÄ… a piosenkÄ… przeznaczona dla dorosÅ‚ych. NiemowlÄ™ta wykazujÄ… szczególna wrażliwość na cechy dźwiÄ™ku które sÄ… ważne dla percepcji jÄ™zyka. ZauważajÄ… różnice w czasie trwania dźwiÄ™ków, odróżniajÄ… dźwiÄ™ki które majÄ… tÄ™ samÄ… czÄ™stotliwość, oraz intensywność, ale różniÄ… siÄ™ pod wzglÄ™dem osiÄ…gania maksimum intensywnoÅ›ci. ChÄ™tniej wsÅ‚uchujÄ… siÄ™ w czÄ™stotliwość gÅ‚osu ludzkiego. Różnicuje dźwiÄ™k mowy już w wieku miesiÄ…ca. Noworodki wyróżniajÄ… ogólny kierunek , z którego pochodzi dźwiÄ™k. ZwracajÄ… gÅ‚owÄ™ i oczy w kierunku źródÅ‚a dźwiÄ™ku (gÅ‚os ludzki, grzechotka). W ciÄ…gu pierwszego 1,5 roku dziecko uczy siÄ™ rozróżniać przestrzeÅ„ sÅ‚uchowÄ…. Aby osiÄ…gnąć tÄ… umiejÄ™tność musi dokonać wÅ‚aÅ›ciwej rekalibracji (adekwatna lokalizacja dźwiÄ™ku zależna w dużej mierze od uchwycenia różnicy w czasie docierania do dźwiÄ™ku do jednego i drugiego ucha).
Wzrok – Noworodki widzÄ…. W ciÄ…gu pierwszych kilku dni po urodzeniu potrafiÄ… dostrzegać intensywność Å›wiatÅ‚a. OtwierajÄ… oczy w ciemnoÅ›ci i zamykajÄ… przy ostrym Å›wietle. Już od urodzenia szczególnie lubiÄ… widzieć ruch. Noworodki lubiÄ… patrzeć na obiekty tworzÄ…ce jakiÅ› wzór, niż na obiekty nie stanowiÄ…ce wzoru. Badacze stwierdzili że ostrość wzroku noworodka wynosi 20/400 – 20/800 przy normalnej ostroÅ›ci dorosÅ‚ych wynoszÄ…cej 20/20. W wieku 3 mis. 20/100, w wieku 12 mies. poziom jak u osób dorosÅ‚ych. Zdolność do Akomodacji (automatyczne przystosowanie soczewki oka w celu wywoÅ‚ania zogniskowanego obrazu jakiegoÅ› obiektu na wrażliwej na Å›wiatÅ‚o powierzchni dna oka) wzrasta pomiÄ™dzy 1a3 r.ż. i osiÄ…ga poziom dorosÅ‚ych okoÅ‚o 6 miesiÄ…ca. Widzenie Perfekcyjne (percepcja danych wzrokowych znajdujÄ…cych siÄ™ poza obszarem, na który patrzy jednostka) miesiÄ™cznego dziecka jest o wiele mniej obszerne od tego, które wystÄ™puje u dorosÅ‚ych, znaczny rozwój nastÄ™puje w wieku 3 mies. MaÅ‚e dzieci wykazujÄ… tendencje do patrzenia na kolorowe przedmioty. Noworodki odróżniajÄ… czerwony od zielonego. W wieku 2 mies. funkcjonujÄ… wszystkie receptory barw, w wieku 3 mies. wolÄ… barwÄ™ żółtÄ… i czerwonÄ…, od niebieskiej i zielonej. Widzenie Obuoczne (zdolność dwóch oczu do równoczesnego widzenia tych samych aspektów danego obiektu) zaczyna rozwijać siÄ™ w wieku 3,5 mies. Noworodki patrzÄ… najpierw na wysoko skontrastowane krawÄ™dzie, np. tam gdzie styka siÄ™ biaÅ‚e i czarne, a nastÄ™pnie przesuwajÄ… wzrok do tyÅ‚u i do przodu po tych kontrastujÄ…cych krawÄ™dziach. W miarÄ™ wzrostu dzieci patrzÄ… dÅ‚użej na wzorce których elementy sÄ… rozmieszczone gęściej. Dzieci wolÄ… obrazy zawierajÄ…ce najwiÄ™kszÄ… liczbÄ™ szczegółów, jakÄ… sÄ… zdolne spostrzec na danym poziomie wieku. Aktywność wzrokowa we wczesnym niemowlÄ™ctwie odpowiada kalendarzowi biologicznemu, nakazujÄ…cemu dziecku utrzymanie aktywnoÅ›ci komórek mózgowych na wysokim poziomie. Kierowanie uwagi dziecka na najbardziej informacyjne części Å›wiata wzrokowego. Twarz zawiera ukÅ‚ad elementów, którym dzieci sÄ… najbardziej zainteresowane. NiemowlÄ™ta nie rozróżniajÄ… ukÅ‚adu elementów tworzÄ…cego twarz od przypadkowego ukÅ‚adu tych samych elementów przed wiekiem 3-4 mies. Najbardziej przyciÄ…gajÄ… uwagÄ™; oczy, nastÄ™pnie oczy i nos, wreszcie oczy, nos, usta. W wieku 5 tygodni patrzÄ… na silnie skontrastowane brzegi twarzy. 2 tygodnie starsze patrzÄ… na wewnÄ™trzne elementy twarzy, szczególnie na oczy. Kiedy dorosÅ‚y mówi dziecko patrzy siÄ™ na jego oczy a nie na usta. W wieku 7 mies. potrafiÄ… różnicować wyraz szczęścia i zaskoczenia, strachu.
Spostrzeganie obiektów – Obrazy wzrokowe wywoÅ‚ane przez obiekty zmieniajÄ… siÄ™ wraz z odlegÅ‚oÅ›ciÄ…, oraz z powodu oÅ›wietlenia. Stymulacja proksymalna (energia fizyczna docierajÄ…ca do receptorów zmysÅ‚owych), Cechy dystalne (rzeczywiste cechy danego obiektu – barwa, wielkość). WÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci dystalne pozostajÄ… staÅ‚e, stymulacja proksymalna docierajÄ…ca do danej osoby zmienia siÄ™ wraz z odlegÅ‚oÅ›ciÄ…, oÅ›wietleniem i pozycjÄ… obiektu. StaÅ‚ość wieloÅ›ci – (wielkość fizyczna obiektu pozostaje taka sama, nawet wówczas gdy wielkość obrazu rzucanego na oko przez ten obiekt zmienia siÄ™), Dzieci poniżej 3 mies. nie wystÄ™puje staÅ‚ość wielkoÅ›ci, 5-7 mies. dostrzegajÄ… staÅ‚ość wielkoÅ›ci. StaÅ‚ość ksztaÅ‚tu – (fizyczny ksztaÅ‚t obiektu pozostaje taki sam, nawet wówczas, gdy ksztaÅ‚t obrazu rzucanego na oko zmienia siÄ™), Dzieci w wieku 5-8 tygodni częściej odwracajÄ… gÅ‚owÄ™ w obecnoÅ›ci znanego ksztaÅ‚tu w innym poÅ‚ożeniu niż w obecnoÅ›ci nowego ksztaÅ‚tu. StaÅ‚ość jasnoÅ›ci – (fizyczna jasność obiektu pozostaje taka sama, nawet wówczas, gdy ilość Å›wiatÅ‚a którÄ… odbija on od oka zmienia siÄ™ – z powodu cienia), wystÄ™puje w wieku 7 tygodni. StaÅ‚ość barwy – (barwa obiektu pozostaje taka sama nawet wówczas gdy dÅ‚ugość fal Å›wietlnych odbijanych od oka zmienia siÄ™ z powodu zmian oÅ›wietlenia), jedynie częściowo dostÄ™pna dzieciom 4 mies. Niezmienność – (staÅ‚ość w stosunkach pomiÄ™dzy niektórymi cechami obiektu, niezależna od zmian innych cech), NiemowlÄ™ta sÄ… zdolne do tworzenia kategorii psychologicznych np. twarz, ptak. Sztywność i odksztaÅ‚canie przedmiotu – w wieku 3-5 mies. dostrzegajÄ… wykorzystujÄ…c wyłącznie wzrok, różnicÄ™ pomiÄ™dzy przedmiotem sztywnym giÄ™tkim. NiemowlÄ™ta potrafiÄ… wykorzystać ruch dla uzyskania informacji o cechach przedmiotów oraz dla organizowania swojej percepcji ksztaÅ‚tów. CiÄ…gÅ‚ość przedmiotu – niemowlÄ™ta dokÅ‚adniej spostrzegajÄ… ukÅ‚ady dynamiczne niż statyczne. Aby byÅ‚y w stanie wywnioskować, że jakiÅ› obiekt częściowo zasÅ‚oniÄ™ty przez inny obiekt jest ciÄ…gÅ‚y i caÅ‚oÅ›ciowy, muszÄ… widzieć ruch tego obiektu. Głębia i odlegÅ‚ość – Paralaksa ruchowa (obiekt bliższy przemieszcza siÄ™ przez pole widzenia szybciej niż obiekt dalszy, w sytuacji gdy oba obiekty poruszajÄ… siÄ™ ta sama prÄ™dkoÅ›ciÄ…). Niewielkie ruchy gÅ‚owy informujÄ… dziecko o wzglÄ™dnej odlegÅ‚oÅ›ci głębokiej części urwiska wzrokowego. DostrzegajÄ… głębie na wzrokowym urwisku okoÅ‚o 2-3 mies. strach przed głębiÄ… rozwija siÄ™ jak zaczynajÄ… raczkować. Podczas pierwszego 1,5 roku organizujÄ… przestrzeÅ„ i znajdujÄ…ce siÄ™ w niej obiekty, odnoszÄ…c je do wÅ‚asnego ciaÅ‚a. Później pojawia siÄ™ umiejÄ™tność wykorzystywania wskazówek mieszczÄ…cych siÄ™ w polu wzrokowym. To osiÄ…gniecie rozwojowe pozwala dziecku na stwierdzenie, że obiekty zajmujÄ… stałą lokalizacjÄ™, niezależnÄ… od jego pozycji.
PowiÄ…zania Intermodalne – Lokalizacje przestrzennÄ… obiektów oceniamy poprzez liczne modalnoÅ›ci zmysÅ‚owe; wzrok, sÅ‚uch, dotyk, wÄ™ch. ZwiÄ…zki miedzy modalnoÅ›ciami i maja znaczenie ewolucyjne. Nie sÄ… ustalone na zawsze, muszÄ… zostać potwierdzone i wzmocnione przez doÅ›wiadczenie. Noworodek lokalizuje dźwiÄ™k i patrzy na obiekt, który wywoÅ‚uje dźwiÄ™k, ale czyni to z nie wielkÄ… dokÅ‚adnoÅ›ciÄ…. Usprawnienie osiÄ…gnięć zależy od powtarzajÄ…cego siÄ™ doÅ›wiadczenia i poprawiania błędów. IstniejÄ… wrodzone powiÄ…zania pomiÄ™dzy modalnoÅ›ciami zmysÅ‚owymi.
Rozwój Uwagi – Pozytywna i negatywna UWAGA – odruch orientacyjny (naturalna reakcja na nowy bodziec, która wzmacnia przetwarzanie bodźca i zawiera ukierunkowanie oczu i uszu w celu optymalizacji odbioru stymulacji). Noworodki przejawiajÄ… ten odruch, gdy kierujÄ… uwagÄ™ na poruszajÄ…ce siÄ™ Å›wiatÅ‚a, zmieniajÄ…ce siÄ™ dźwiÄ™ki, dźwiÄ™ki o niskiej czÄ™stotliwoÅ›ci. Odruch obronny (Naturalna reakcja na nowy bodziec, której rola polega na ochronie organizmu przed dalszÄ… stymulacjÄ…, a która może zawierać ukierunkowanie receptorów stymulacji w innÄ… stronÄ™ niż źródÅ‚o stymulacji oraz różne zmiany fizjologiczne). NiemowlÄ™ta zamykajÄ… oczy, i podwyższa siÄ™ rytm serca przy zwiÄ™kszonej stymulacji fizycznej lub gdy zmienia siÄ™ ona gwaÅ‚townie. Od urodzenia do 3 mies. – zwracajÄ… uwagÄ™ na wzorce zawierajÄ…ce kontur i ruch, w wieku 3-12 mies. zwracajÄ… uwagÄ™ na rzeczy, które wydajÄ… siÄ™ im zaskakujÄ…ce lub niezgodne z tym co już wiedzÄ….
Uwaga Selektywna – kontrola uwagi – zwiÄ™ksza siÄ™ zakres uwagi i zmniejsza siÄ™ jej podatność na rozproszenie (poniżej 2,5 roku oglÄ…dajÄ…cych telewizjÄ™, rozpraszajÄ… zabawki w pokoju). Adaptacyjność uwagi – zwrócenie uwagi na jakimÅ› zadaniu, nie zajmujÄ…c siÄ™ przy tym innymi nieistotnymi rzeczami. Planowość – np. w raz z wiekiem dzieci sÄ… bardziej systematyczne i porównujÄ…, po kolei wszystkie szczegóły znajdujÄ…ce siÄ™ na obrazkach. UmiejÄ™tność stosowania odpowiednich strategii uwagi – Np. doÅ›wiadczony czytelnik zmienia tÄ™po czytania zależnie od poziomu trudnoÅ›ci, mÅ‚ody czytelnik czyta w tym samym tÄ™piÄ™. Usprawnienie uwagi przez dostarczanie odpowiednich opowiadaÅ„, udoskonalajÄ…ce osiÄ…gniÄ™cia pamiÄ™ciowe.
Kategoria : Psychologia Comment (0)
Korelacje Tematyczne
Odpowiedz / Post
You must be logged in to post a comment.